Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Rosa dumalis & Amaranthus retroflexus

fotò
fotò
Agufié(-roso)

Rosa dumalis

Rosaceae

Àutri noum : Agoulencié, Agrufié, Agoulancié, Grato-quiéu, Tapo-cuou.

Nom en français : Églantier commun.

Descripcioun :
Aquel agufié, Rosa dumalis, trachis dins li relarg mountagnous e roucaious. Douno d'èr à Rosa canina, mai èi bèn mens coumun. Èi mai rabasset, emé de fueio souvènt verdalo e de flour pus acoulourido, roso vivo. La diferènci founso èi de vèire dóu coustat de l'ourifice calicinau qu'èi mai grand (>1/4 de la larjour, vèire la fotò). Aquel agufié-roso, presenta aqui èi Rosa dumalis s.s. (sènso glando sus lou pecou, dènt di fueioun coumpausado e sènso péu souto li fueio).

Usanço :
Tóuti lis agufié fan de fru (grato-cuou, agoulènço...), riche en vitamino C e anti-enflamatiéu, que soun bon à manja, majamen en counfituro.

Port : Aubret
Taio : 1 à 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Rosa
Famiho : Rosaceae


Ordre : Rosales

Coulour de la flour : Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 30 à 50 mm
Flourido : Printèms

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à jun

Liò : Roucaio - Espinas - Tepiero seco
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Rosa dumalis Bechst., 1810

fotò
fotò
Amaranto-replegado

Amaranthus retroflexus

Amaranthaceae

Autre noum : Amaranto.

Noms en français : Amarante réfléchie, Blé rouge.

Descripcioun :
Grando planto que pòu faire fin qu'à un mètre d'aut. Ei proun pelouso ço que ié douno uno coulour griso. L'enflourajo èi proun sarrado, emé de bratèio espinouso e de tepalo en espatulo (fotò), au contro de Amaranthus hybridus que soun pounchudo. Nous vèn d'Americo de l'uba e se trovo quàsi d'en pertout dins lou mounde.

Usanço :
L'amaranto-replegado se manjo cruso en ensalado vo cuecho coume d'espinarc (pas trop n'en manja pamens pèr l'acide óussali e li nitrate). Li grano se trobon aro dins lou negòci, se manjon cruso, grasihado o boulido (15 mn) coume voulès.

Port : Grando erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an

Gènre : Amaranthus
Famiho : Amaranthaceae


Ordre : Caryophyllales

Coulour de la flour : Verdo
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Estiéu - Autouno

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun

Liò : Champ - Escoumbre e proche dis oustau - Camin
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Pancaro entresigna
Ref. sc. : Amaranthus retroflexus L., 1753

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
CCC
CCC
CC
CCC
CCC
CC
CC
CC

Rosa dumalis & Amaranthus retroflexus

ges
ges
ges
ges
ges
R
RR
RR

Coumpara Agufié(-roso) emé uno autro planto

fotò

Coumpara Amaranto-replegado emé uno autro planto

fotò